W dniu 23 listopada w Domu Ludowym w Bukowinie Tatrzańskiej odbyła się konferencja naukowa p. t. : „Oni nos wiedli”, poświęcona zmarłym przywódcom Związku Podhalan w 100-lecie jego istnienia. Jednym z Prezesów Związku Podhalan, który zasłużył się w odbudowę Związku Podhalan w trudnym powojennym okresie, był Władysław Stachowiec.

 

Na prośbę Pani prof. Anny Mlekodaj zebrałam garść informacji o naszym białodunajeckim rodaku – Władysławie Stachowcu i miałam zaszczyt przedstawić krótką prezentację na jego temat podczas tej konferencji.

O działalności Związku Podhalan w pierwszych latach po wyzwoleniu niewiele wiadomo. Reaktywowanie nastąpiło jesienią 1945 roku, a dokładnie 27 listopada. Związek Podhalan został zarejestrowany decyzją Urzędu Wojewódzkiego. Niestety Związek Podhalan działał tylko trzy lata. Pismem z 31 grudnia 1948 roku Jakub Zachemski powiadomił Urząd Wojewódzki w Krakowie, że „Zarząd Główny Związku Podhalan postanowił rozwiązać Stowarzyszenie Związek Podhalan, a to dla zbyt małej żywotności”.

Minęło sporo lat, zanim regionalny ruch podhalański odzyskał swoje ramy organizacyjne.

Nie oznaczało to jednak, że w tym trudnym okresie podhalańscy działacze społeczni i artyści ludowi tego regionu przestali działać.

Zaczęły działać różne grupy zawodowe i zespoły regionalne, zatrudnione w zakładach pracy. I tak działały m. in. następujące zespoły:

• Zespół Amatorski Związku Zawodowego Leśników i Pracowników Przemysłu Drzewnego w Kościelisku
• Zespół im. Jana Sabały przy Tatrzańskiej Spółdzielni Dziewiarskiej w Zakopanem
• Państwowy Zespół Artystyczny w Białym Dunajcu, utworzony przez Zofię Solarzową, działał w latach 1953 – 1965

Sprawa reaktywowania Związku Podhalan dojrzała w 1957 roku. Po długich interwencjach     i zabiegach ze strony działaczy dawnego Związku Podhalan i Związku Górali władze udzieliły zgody na zarejestrowanie stowarzyszenia pod nazwą Związek Górali Tatrzańskich.

6 października 1957 roku odbyło się Walne Zebranie Związku Górali Tatrzańskich                 w Zakopanem. W kilka lat później, formalną Uchwałą w tej sprawie, określono to Walne Zebranie, jako XXIV Zjazd Podhalan. W ten sposób, dla utrzymania ciągłości ruchu podhalańskiego i pięknej tradycji, został przerzucony pomost od ostatniego przedwojennego XXIII Zjazdu Podhalan w Kościelisku w 1939 roku.

Na Zjazd Związku Górali Tatrzańskich przybyło około stu działaczy regionalnych z terenu całego Podhala.

Zjazdowi przewodniczył adwokat Władysław Stachowiec.

Prezesowi Władysławowi Stachowcowi Związek Podhalan zawdzięcza przywrócenie nazwy, na którą ówczesne władze nie chciały się zgodzić.

Władysław Stachowiec urodził się 13 października 1906 roku w Białym Dunajcu, zmarł 23.02.1971 roku.

Był Prezesem Zarządu Głównego Związku Górali Tatrzańśkich w latach 1959 – 1964 i Honorowym Członkiem Związku Podhalan.

Z zawodu sędzia, był absolwentem prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim i przed II wojną światową otrzymał nominację na sędziego grodzkiego w Czarnym Dunajcu.

W 1952 roku był jednym z 13 założycieli Zespołu Adwokackiego w Nowym Targu i w 1964 roku – jednym z założycieli Stowarzyszenia Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza.

Dzięki pomocy życzliwych ludzi: profesora Jana Antoła, Marka Fryźlewicza – byłego Burmistrza Nowego Targu, Andrzeja Jacka Nowaka – Wójta Gminy Biały Dunajec, Zbigniewa Stachowca- syna Władysława, Zofii Stachowiec – Białońskiej – córki, oraz Heleny Gąsienicy – chrześnicy Władysława Stachowca mogłam zebrać tę garść informacji i poznać rodzinę Prezesa – zasłużonego dla Związku Podhalan w Polsce.

W opracowaniu informacji korzystałam z następujących pozycji:

„Podhalański ruch regionalny” Włodzimierza Wnuka [w:] „Na góralską nutę” – Włodzimierza Wnuka,

„Historia podhalańskiego ruchu regionalnego” Włodzimierza Wnuka [w:] Podhalanka nr 1 (6) z 1981r.

„Biały Dunajec: od Generała Galicy do Trebuniów – Tutków”

Józefa Kolbrecka – Kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Białym Dunajcu